Skorpion
Systematyka
Domena | eukarionty |
Królestwo | zwierzęta |
Typ | stawonogi |
Podtyp | szczękoczułkowce |
Gromada | pajęczaki |
Rząd | Skorpiony |
Skorpiony(Scorpiones) uważane są za zwierzęta bardzo niebezpieczne, ponieważ ich ukąszenie powoduje wysokie zagrożenie dla życia. Krewni roztoczy, pająków i osobników z rodziny kleszczy. Pajęczaki o wymiarach pomiędzy 13 mm, a nawet 180 mm(w przypadku skorpiona cesarskiego). Żyją na terenach tropikalnych(zaczynając od lasów deszczowych kończąc na terenach pustynnych). Wyjątki występują na obszarach wysokogórskich( okresowe opady śniegu). Najbardziej charakterystyczna cecha jest kolec jadowity znajdujący się na ostatniej z części odwłoku skorpiona.
Skorpiony posiadają zdolność hibernacji ? osobniki zamieszkujące Alpy, estywacji ? gatunki żyjące w tropikach oraz działanie promieniowania mogącego zabić człowieka nie jest dla pajęczaków zagrożeniem. Specjalnie skonstruowane szczecinki znajdujące się na kleszczach stawonogów tego gatunku pozwala bardzo dobrze orientować się zwierzakowi w ciemnościach. Szczecinki te rejestrują powietrze, a głowni ego jego drganie i pozwalają omijać przeszkody oraz wychwytują uderzenia innych skrzydeł owadów.
Pierwsze pajęczaki
Skorpiony istniały już 400 mln lat temu ? istnieją na to dowody. Pajęczaki i inne gatunki z tej rodziny były niegdyś pionerami życia na całym lądzie. Badania wykryły iż przodkowie naszych skorpionów zostali oznaczeni pierwszymi pajęczaki, które opuszczając środowisko wodne przystosowały się by żyć na lądzie. Najstarszy z nich to kopalniany pajęczak ? skorpion żyjący 400 mln lat temu. Swoja budowa ciała nie wiele różnił się od teraźniejszych. Posiadał on takie cechy swojej budowy, że mógł dostosować się do każdego środowiska i nie potrzeba było żadnych zmian.
Budowa ciała
Skorpiony posiadają odwłok i głowotułów. Odwłok możemy podzieli na dwie części składowe: przedodwłok i zaodwłok.
Głowotułów
Skorpiony wyposażone w szczękoczułki, dość olbrzymie, trójczłonowe, oraz stosunkowo małe nogogłaszczki( ostro zakończone kleszcze, dosyć dużych rozmiarów). Głowotułów od strony grzbietu posiada 0-6 par oczu ( najczulsze narządy światło czujne) które są pod ochrona dzięki specjalnemu barwnikowi pozwalającemu zatrzymać światło w trakcie dnia.
Przedodwłok
Dorosłe osobniki posiadają przedodwłok składają się z aż 7 segmentów. Pierwszy segment patrząc od strony brzucha (podstawa grzebienia) posiada tzw. wieczko płciowe ( na samym dole wieczka możemy zauważyć ujścia otworów płciowych). Warto wiedzieć, ze grzebieniami nazywamy zmutowane nogi stanowiące narządy zmysłów.
Odnóża kroczne
Znajdują się one na obszarze głowotułowiu. Zakończone są pazurkami, ułożone w 4 parach. W miejscach bioder możemy zauważyć 4 pary niedaleko ujścia cewek ?Malpighiego?.
Zaodwłok
Składająca się z 5 segmentów metasoma oraz posiadająca kolec jadowity telsona nie jest rozważana jako segment. Piaty segment meta somy składa się z odbytu zwierzęcia. Natomiast telson posiada pęcherzyki zapełnione porcja jadu( jad wytwarzany jest poprzez dwa jadowe gruczoły) powodujący paraliż ofiary, a dokładniej jej układu nerwowego.
Rozród
Skorpiony w odróżnieniu od innych pajęczaków są uważane za gatunek żyworodny. Opieka samicy nad swoim potomstwem polega na noszeniu małych na grzebiecie aż do momentu pierwszej fazy linienia( jest ono opisywane przez hodowców jako skrót L1). Po pierwszej fazie młode usamodzielniają się i zakańczają konsumowanie ofiar zdobytych przez matkę.
Tryb życia
Aktywny tryb życia nocą zawdzięczają skorpiony swoim ofiara, ponieważ świerszcze i karaczany w dzień są trudno dostępne. Pajęczaki tego gatunku znalazły swoje schronienia pod kamieniami, w szczelinach, ściółce i opuszczonych zabudowaniach. Czasem jednak zdarza się, ze skorpiony chowają się w butach ludzi ? co staje się powodem przypadkowego ?ukąszenia?.
Ukąszenie
Skorpion w momencie własnego zagrożenia unosi swój odwłok ponad linia grzbietu i ostrze kolca kieruje do przodu. Możemy wyróżnić dwa rodzaje jadu. Pierwszy z nich ma możliwość sparaliżowania bądź nawet zabicia bezkręgowca, dla człowieka ukoszenie to może równać się z użądleniem osy.
Drugi natomiast jest tak trujący, powoduje śmierć człowieka, poraża jego nerwy z okolic serca oraz mięśnie klatki piersiowej. Większa liczba gatunków posiada jad kategorii drugiej. Zwykłe ukucie w ciągu 7 minut może spowodować śmierć u psa, natomiast człowiek potrzebuje godziny do całkowitego zgonu(dzieci są bardziej narażone). Jeśli chodzi o antidotum, podaje się odpowiednią surowce pozwalające zwiększyć szanse przeżycia.
Występowanie
Mimo, że uważa się skorpiony za zwierzęta pochodzenia z krajów gorących można również znaleźć na wszystkich rodzajach lądów ( prócz Antarktydy, Nowej Zelandii, Grenlandii i innymi małym wyspami). Na obszarach europejskich można je zobaczyć na północnych obszarach aż no niemieckich terenów. Na Wyspach Brytyjskich również znaleziono przypadek skorpiona żółto-odwłokowego (Euscorpius flavicaudus). Jest to przypadek nie zagrażający życiu człowieka.
Ofiara
Pierwszym etapem jest lokalizowanie swojej ofiary poprzez odbieranie wysyłanych przez nią bodźców w czasie ruchu lub wywoływanych drgań podłoża. Następna faza jest powolne podkradanie się do pewnej odległości i jak najszybszy wypad połączony z chwytem szczypcami. Kiedy ofiara spróbuje się wyrwać skorpion zaczyna zaginać biczowaty odwłok i tym sposobem kłuje kolcem swoja zdobycz, powoduje to wprowadzenie jadu w jej ciało.
By zjeść swą właśnie upolowana przekąskę skorpion musi rozdrobnić ją aparatem gębowym, ponieważ posiada bardzo nie wielki otwór gębowy ? proces ten trwa dosyć długo. Następnie przesuwa jej tkanki miękkie oraz płyny ustrojowe do żołądka. Pajęczaki tego gatunku nie posilają się codziennie, nie musza również spożywać tak często wody. Posiadają one wyprofilowane mechanizmy pozwalające zatrzymać wodę w organizmie pobrana z płynów ofiary.
Gody
Proces wynikający z obu stron osobników. Samiec jako główny dowodziciel ?tańczy? przed swoja partnerka długie godziny. Gdy już uwiedzie swoja kobietę trzy ją za nogogłaszczki i delikatnie wodzi po ziemi w kierunku tyłu i przodu. Spermę składa na podłożu i ruchami posuwistymi naprowadza samice w odpowiednie miejsce. Ona natomiast chwyta nasienie swoim otworem genitalnym. Proces godowy każdy osobnik może odprawiać kilkakrotnie. Dość długotrwała sperma zatrzymuje swoja żywotności i już po znalezieniu się w ciele samicy plemniki w niej zachowane dryfują do kolejnych jajeczek.
Zapłodnione jaja rozwijające się ułożone są bezpiecznie w ciele samicy. Sam rozwój potomstwa trwa nawet i cały rok. Mogę się rodzic w licznie od jednego aż do stu osobników. Wiadomo więc, że kiedy miot zawiera więcej skorpionów to poród trwa o wiele dłużej( okres do kilku dni). Jednak ciekawostka jest, że samice skorpionów rodzą w dwóch etapach( oddzielonych zwykle jednym dniem -24godziny). Czas porodu zazwyczaj przychodzi w nocy.
Odmiany
Zaleszczotki (Pseudoscorpiones) ? małe pajęczaki przypominające miniaturowe skorpiony. Posiadają natomiast biczowatego odwłoka połączonego z kolec ? nie są zagrożeniem dla człowieka. Zaleszczotki zabijają swoja ofiarę za pomocą jadu wychodzącego z nogogłaszczków. Wymiarowo największe z nich osiągają tylko 8mm. Żyją na terenach ściółkowych i glebie. Troszkę podobne do pająków ? wyposażone w gruczoły przędne wija jedwabna nic. Pozwala im to na przędzenie kokonów wykorzystywanych do składania jaj przez żeńskie osobniki. Młode z tego gatunku również już posiadają zdolności przędzenia, zatem wykonują oprzęd w którym przechodzą okres linienia oraz kokony w których zimują.
Spawęki (Pedipalpi) ? nogogłaszczkowce uważane za nieliczna grupę ? maja tylko 150 gatunków. Ponad połowa ok.85 (Uropygi) z nich posiada odwłok zakończony długim ?ogonem? ? dość biczowaty, pozostałe natomiast posiadają zwykle zakończony odwłok (Amblypygi). Spawęki po przez rozpylającą ciesz ( zawarte w nim składniki kwasu octowego) zabijają swoja ofiarę.
Palipigrady (Palpigrada) ? przedstawiciele wyglądający bardzo podobnie do pajęczaków, jednak naukowcy nie odkryli jeszcze jego trybu życia i zasad w nim panujących.
Zacznijmy od tego ze skorpiony to nie skorupiaki tylko PAJECZAKI :)